Matapos iutos ni Ombudsman Samuel Martires ang anim na buwang preventive suspension kay Gobernador Gwendolyn Garcia dahil sa umano’y iligal na pag-isyu ng special quarry permit sa isang protected area. Inilarawan ng Ombudsman ang insidente bilang “mas malala” pa kaysa sa kontrobersyal na resort construction sa Chocolate Hills ng Bohol.
CEBU CITY, PHILIPPINES — Isang malaking dagok sa lalawigan ng Cebu ang kinahaharap ngayon matapos kumpirmahin ni Ombudsman Samuel Martires ang anim na buwang preventive suspension laban kay Cebu Governor Gwendolyn Garcia dahil sa umano’y iligal na pag-isyu ng special quarry permit sa isang protected area. Tahasang inihambing ng Ombudsman ang insidente sa kontrobersyal na resort construction sa Chocolate Hills ng Bohol – ngunit ayon sa kanya, “mas malala ito.” na ayon sa rappler news Ombudsman orders preventive suspension of Cebu Governor Gwen Garcia
“Tandaan natin ang Chocolate Hills sa Bohol? Mas grabe ito! Doon sa Chocolate Hills, naglagay ng resort pero hindi ganun ka-extensive ang damage… ito quarrying. It destroys everything, tapos sa protected area pa,” ani Martires.
OFFICIAL STATEMENT OF GWEN GARCIA : https://www.facebook.com/GwenGarciaCebuOfficial/posts/1246305183522915?ref=embed_post
𝐎𝐅𝐅𝐈𝐂𝐈𝐀𝐋 𝐒𝐓𝐀𝐓𝐄𝐌𝐄𝐍𝐓 𝐎𝐅 𝐆𝐎𝐕. 𝐆𝐖𝐄𝐍𝐃𝐎𝐋𝐘𝐍 𝐆𝐀𝐑𝐂𝐈𝐀 𝐎𝐍 𝐓𝐇𝐄 𝐏𝐑𝐄𝐕𝐄𝐍𝐓𝐈𝐕𝐄 𝐒𝐔𝐒𝐏𝐄𝐍𝐒𝐈𝐎𝐍 𝐎𝐑𝐃𝐄𝐑
The Office of the Ombudsman has placed me under preventive suspension.
I respect the processes of the law, but I must respectfully disagree with both the basis and the necessity of this action.
The issuance of the Special Permit in question was driven solely by the urgent need to address the critical water shortage that had severely affected the entire franchise area of the Metropolitan Cebu Water District (MCWD), which includes Cebu City and seven other local government units.
All decisions were undertaken in close collaboration with the affected local government units, as well as with the government agencies tasked to regulate environmental matters — namely, the Department of Environment and Natural Resources (DENR) and the Environmental Management Bureau (EMB) and the Mines and Geosciences Bureau (MGB). It must also be emphasized that this course of action was carried out with the proper approval of the Provincial Board, which had earlier declared the entire Province of Cebu under a state of calamity due to the acute water shortage.
Only by desilting the Mananga River could the situation be immediately alleviated and the water crisis addressed.
There was no personal interest or malice involved — only a deep sense of responsibility to act swiftly in the face of the growing burden and suffering of the Cebuanos due to the dwindling water supply, not to mention the potential health hazards caused by the unavailability of clean water.
It bears stressing that we were never given notice of this complaint, and thus were deprived of the opportunity to respond to Mr. Moises Garcia Deiparine’s baseless and malicious accusations.
It is important to note that the complainant is a known political figure affiliated with partisan groups. We will allow the facts — not political motivations — to speak for themselves.
My legal team is already taking the necessary steps to challenge this preventive suspension through the proper legal channels. I have full faith that truth and justice will prevail.
To the people of Cebu: please be assured that my commitment to serve you remains steadfast. No political maneuvering, no malicious attacks, and no unjust actions will ever deter me from fulfilling my sworn duty.
In these times, let us stand together — guided by truth, united by purpose, and driven by our unwavering love for a strong and united Cebu.
And to clarify a few key facts:
- The complainant, Moises Garcia Deiparine, is the founder of the Duterte Riders Team and is openly affiliated with partisan political groups.
- The suspension order was issued by Ombudsman Samuel Martires, a known Duterte appointee, and was released with barely two weeks before the elections.
- The suspension is illegal, as it violates Section 261(x) of the Omnibus Election Code, which explicitly states that:
“Any public official who suspends any elective provincial, city, municipal or barangay officer without prior approval of the Commission shall be guilty of an election offense.”This applies during the official election period, which for the May 2025 elections runs from January 12 to June 11, 2025 (COMELEC Resolution No. 10902).
No COMELEC approval was secured prior to the issuance of this suspension.
- The Special Permit in question was issued only out of necessity — to address a critical water shortage affecting Cebu City and 7 other LGUs. This was done in full coordination with DENR, EMB, the affected LGUs, and with Sanggunian approval after the province was declared under a state of calamity.
READ MORE ARTICLES:
- A-B Passers Secondary: March 2025 LET Results list of passers
- From Schoolmates to Cardinals, Tagle and David’s in a Conclave
- Netanyahu Signals “Intensive” Gaza Offensive as Israel Approves New Battle Plans
- Trahedya sa NAIA Terminal 1, Ramon Ang Nangakong Sagutin ang Gastos sa Medikal at Magbibigay ng Tulong Pinansyal sa mga Biktima
- Nagbabalik ang Tambalan: Palconit-Ponce vs. Batiancela-Veloso sa Calubian
Ang Umano’y Paglabag
Ang suspensyon ay nag-ugat mula sa reklamo ni Moises Garcia Deiparine, na nag-akusa kay Gobernadora Garcia ng pang-aabuso sa kapangyarihan sa pamamagitan ng pagbibigay ng espesyal na permit sa isang kumpanya ng konstruksyon para sa desiltation project. Ayon sa reklamo, isinagawa ito nang walang Environmental Compliance Certificate (ECC) o Certificate of Non-Coverage (CNC) mula sa Department of Environment and Natural Resources (DENR), at wala ring konsultasyon sa ibang ahensiyang may kinalaman sa nasabing proyekto.
Ang quarrying activity ay isinagawa umano sa loob ng isang protected area, na ayon sa batas ay nangangailangan ng masusing pagsusuri, pahintulot, at pangangalaga upang mapanatili ang integridad ng kalikasan.
Preventive Suspension: Anong Ibig Sabihin Nito?
Ang preventive suspension ay isang legal na hakbang na ginagamit sa mga kasong administratibo upang maprotektahan ang tanggapan ng pamahalaan mula sa posibleng panghihimasok, pananakot, o impluwensiyang makaaapekto sa imbestigasyon. Hindi ito nangangahulugan ng pagkakasala, kundi isang pansamantalang pagliban sa tungkulin upang masiguro ang patas at malayang imbestigasyon.
Pahayag ni Gobernadora Garcia
Sa isang opisyal na pahayag na ipinaskil sa kanyang Facebook page, kinumpirma ni Garcia ang suspensyon ngunit iginiit niyang hindi siya sang-ayon sa batayan nito.
“I respect the processes of the law, but I must respectfully disagree with both the basis and the necessity of this action,” aniya.
Hindi rin naging malinaw sa kanyang pahayag kung maghahain siya ng legal na hakbang laban sa suspension order, ngunit lumalabas na kinukuwestiyon niya ang kawastuhan at lohika ng pagkakabigay ng preventive suspension.
Reaksyon ng Publiko at mga Environmental Group
Agad namang umani ng reaksyon ang balita mula sa mga environmental advocacy groups. Ayon sa Alyansa para sa Kalikasan-Cebu, ito ay patunay ng patuloy na paglapastangan sa kalikasan sa ngalan ng mabilisang proyekto at kita.
“Hindi ito isolated case. Kung totoo ang alegasyon, ito’y sumasalamin sa kultura ng pagwawalang-bahala sa mga prosesong pangkalikasan. Protected area ito – hindi ito dapat basta-basta pinapapasok ng komersyal na interes,” ani Angela dela Peña, tagapagsalita ng grupo.
Maging ilang residente ng Cebu ay nagpaabot ng pagkabahala at pagkadismaya. “Hindi na nga kami nakakaranas ng maayos na klima, tapos may quarrying pa sa protected area? Nasaan ang pangangalaga sa amin?” tanong ni Mang Rodolfo, isang mangingisda sa Hilagang Cebu.
Mas Malala pa sa Chocolate Hills?
Ang paghahambing ng kaso sa Chocolate Hills sa Bohol ay naging sentro ng diskurso online. Matatandaang noong 2023, umani ng batikos ang pagtatayo ng isang resort sa gitna ng Chocolate Hills Geopark. Ngunit ayon kay Martires, ang kasong ito ay may mas malalang epekto dahil sa quarrying, na direktang sumisira sa pisikal na estruktura at biodiversity ng lugar.
“Resort ang ginawa sa Chocolate Hills – hindi maganda pero reversible. Ang quarrying, irreversible. Wala nang babalikang kalikasan kapag winasak na,” dagdag ng Ombudsman.
Ano ang Susunod?
Walang tiyak na impormasyon kung sino ang hahalili pansamantala kay Garcia habang iniimbestigahan ang kaso, ngunit ayon sa mga legal analyst, maaring pansamantalang maupo ang Vice Governor ng lalawigan.
Samantala, hinihintay ng publiko kung maghahain ng motion for reconsideration ang kampo ni Garcia, o kung itutuloy niya ito sa mas mataas na korte. Sa ilalim ng batas, maaaring dalhin sa Court of Appeals ang mga administrative order mula sa Ombudsman kung may sapat na batayan para sa pag-apela.
Ang kasong ito ay muling nagpapaalala ng kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa mga batas pangkalikasan. Sa panahong kaliwa’t kanan ang banta ng climate change, mas lumalalim ang pananagutan ng mga opisyal ng pamahalaan – hindi lamang sa mga dokumento’t proseso, kundi sa mismong pananagutan nila sa bayan at sa kalikasan.
Nagpaliwanag si Gobernador Gwendolyn Garcia kaugnay ng pagpagawas ng espesyal na permit para sa proyekto ng pag-desilt sa Ilog Mananga sa Talisay City. Ayon kay Garcia, ang pagpagawas ng permit ay ginawa “nang may pagmamadali” upang matugunan ang kakulangan sa tubig na nakakaapekto sa mga lugar na sakop ng Metropolitan Cebu Water District (MCWD).
Ang proyekto ng pag-desilt ay may habang 15 kilometro at bahagi ito ng Central Cebu Protected Landscape, isa sa tatlong protektadong watershed sa Cebu. Noong Hunyo 2024, sinimulan ng gobernador ang pag-desilt sa ilog upang mapabuti ang daloy ng tubig at makapagbigay ng mas maraming suplay sa MCWD. Ang Ilog Mananga ay isang pangunahing pinagkukunan ng tubig ng MCWD.
“Sa pamamagitan lamang ng pag-desilt sa Ilog Mananga agad na mapapagaan ang sitwasyon at matutugunan ang krisis sa tubig,” ani Garcia. Sinabi rin ng gobernador na ang kanyang desisyon na magbigay ng permit ay ginawa kasabay ng pakikipag-ugnayan sa Department of Environment and Natural Resources (DENR), Environmental Management Bureau (EMB), Mines and Geosciences Bureau (MGB), mga kinauukulang lokal na pamahalaan, at sa Cebu Provincial Board.
Matatandaang noong Mayo 20, 2024, inaprubahan ng Cebu Provincial Board ang isang resolusyon na nagdedeklara ng state of calamity sa buong probinsya ng Cebu dahil sa epekto ng El Niño phenomenon na nagdulot ng pagkatuyo ng mga dam sa Cebu. Noong Oktubre 14, 2024, isang resolusyon naman ang ipinasa ng provincial board upang wakasan ang state of calamity dahil sa El Niño.
Hindi binanggit sa artikulo ang dahilan ng preventive suspension ni Garcia, ngunit sinabi niya sa kanyang pahayag: “Ang aking legal team ay gumagawa na ng mga kinakailangang hakbang upang hamunin ang preventive suspension na ito sa pamamagitan ng tamang legal na proseso. Mayroon akong ganap na pananalig na ang katotohanan at katarungan ay mananaig.”
Iwasan ang paggamit ng mga teknikal na termino na hindi nauunawaan ng karaniwang mambabasa. Magdagdag ng mga detalye tungkol sa epekto ng pag-desilt sa Ilog Mananga. Banggitin ang mga pangunahing tauhan na kasangkot sa desisyon na magbigay ng permit. – OMNIZERS.COM
Tensyon sa Pamunuan ng MCWD, Nagbunsod ng Matinding Kakulangan sa Tubig sa 50,000 Kabahayan sa Cebu
Cebu City — Sa gitna ng nagpapatuloy na bangayan sa pamunuan ng Metropolitan Cebu Water District (MCWD), humaharap ngayon ang mahigit 50,000 kabahayan sa lalawigan ng Cebu sa matinding krisis sa suplay ng tubig — isang trahedyang higit pang pinalalala ng politika sa halip na maresolba.
Ayon kay Atty. Jose Daluz III, kasalukuyang pinuno ng MCWD na ngayo’y kinukuwestyon ang liderato, karamihan sa mga apektadong kabahayan ay matatagpuan sa Cebu City. Mula pa noong Mayo 2023, nakaharap na si Daluz sa matinding panawagan ni Cebu City Mayor Mike Rama na siya’y bumaba sa puwesto dahil umano sa “di-kasiya-siyang” performance at insubordination. Nitong Marso, ang Local Water Utilities Administration (LWUA) ay pumasok na sa eksena at ipinatupad ang takeover sa MCWD — isang hakbang na lalong nagpasidhi sa tensyon.
Habang patuloy ang bangayan ng mga opisyal, ang mga ordinaryong mamamayan naman ang nagdurusa. Isa na rito si Susan Garcia, 69 taong gulang, residente ng Sitio Mahayahay I sa Barangay Pasil. Ayon kay Garcia, halos isang buwan na silang halos walang tubig sa kanilang bahay.
Sa pagbisita ng Rappler sa nasabing barangay, nadiskubre nilang napipilitan na ang ilang residente na buksan na lang ang mga pangunahing linya ng tubo na matatagpuan sa kabilang dulo ng metro ng MCWD — isang hakbang na desperadong hakbang para lamang makaigib ng tubig.
Araw-araw, gumagastos si Garcia ng halos P100 para bayaran ang tagahatid ng sampung timba ng tubig, bawat isa’y may isang galon. At sa kabila ng kakulangan sa suplay, nananatili pa rin silang nagbabayad ng halos P1,000 kada buwan sa MCWD — para sa tubig na, aniya, “hindi naman dumarating.”
“Di na lang mi makapalit ug bugas kay ibayad nalang para sa tubig. Wala nay kwarta,” ani Garcia, na aminadong hirap na hirap na sa kasalukuyang kalagayan. Sa tindi ng init, dalawang beses silang naliligo at kailangang maglaba araw-araw.
Habang nagpapatuloy ang sigalot sa pamunuan ng MCWD, nananatiling tanong sa maraming Cebuano: Kailan mas uunahin ang serbisyo sa mamamayan kaysa sa pulitikang walang katapusan?
Isang krisis na hindi lang tungkol sa tubig — kundi tungkol sa pananagutan.
Patuloy na Pagbaba ng Suplay ng Tubig sa mga Dam, Nagdudulot ng Krisis sa 50,000 Kabahayan sa Cebu
Cebu City — Sa gitna ng lumalalang krisis sa tubig na nararanasan ng libu-libong kabahayan sa Metro Cebu, isiniwalat ng Metropolitan Cebu Water District (MCWD) na ang apat na pangunahing dam na nagsusuplay ng tubig sa lungsod ay halos nabawasan na ng kalahati ng kanilang kapasidad.
Ayon kay MCWD Chairman Atty. Jose Daluz III sa panayam ng Rappler, tanging ang Carmen Bulk Water Supply sa bayan ng Carmen ang nananatiling matatag sa operasyon, na patuloy na nagbibigay ng 30,000 cubic meters ng tubig kada araw. Subalit ang tatlo pang dam — Jaclupan Dam sa Talisay City, at Buhisan at Lusaran Dam sa Cebu City — ay makabuluhang nabawasan ang produksyon ng tubig.
Batay sa datos ng MCWD:
- Ang Jaclupan Dam ay bumaba mula 35,000 cubic meters kada araw tungo sa 20,000 cubic meters;
- Ang Buhisan Dam ay nagbibigay na lamang ng 3,000 cubic meters mula sa dating 6,000;
- Ang Lusaran Dam naman ay bumagsak sa 15,000 cubic meters mula sa normal nitong 30,000.
“Sa Marso, nasa 20,000 cubic meters pa lang ang kakulangan. Pero ngayon, umabot na sa halos 50,000,” pahayag ni Daluz. Katumbas umano ito ng 50,000 kabahayan na hindi naaabot ng sapat na suplay ng tubig — dahil ang isang cubic meter ng tubig ay nagsisilbi sa isang kabahayan.
Upang tugunan sana ang lumalaking kakulangan, sinabi ni Daluz na may plano ang MCWD na magtayo ng desalination plants — mga pasilidad na magpo-proseso ng tubig-dagat upang maging ligtas inumin. Isa sa mga pangunahing proyekto nito ay ang planta sa Barangay Mambaling. Subalit naudlot ang implementasyon ng proyekto bunsod ng pagkaantala sa pagkuha ng mga permit mula sa pamahalaang lungsod.
“Ang inaasahang delivery ng desalination plant sa Mambaling ay noong Setyembre 2023, pero hindi agad binigyan ng permit ng Cebu City. Nakuha lamang ang permit nitong Disyembre kaya hindi natupad ang orihinal na iskedyul,” paliwanag ni Daluz.
Habang patuloy ang paghina ng suplay mula sa mga dam, at nahuhuli ang mga proyektong panlunas, nananatiling tanong sa publiko: Hanggang kailan titiisin ng mamamayan ang pagdurusa bunsod ng kakulangan sa tubig — at kapabayaan sa pamamahala? – omnizers.com
Pinagmumultahan ng Ombudsman si Gobernador Garcia ng Cebu dahil sa Pagsuway sa Utos ng Suspensyon
Cebu City – Matinding pagbatikos ang ipinukol ni Ombudsman Samuel Martires kay Gobernador Gwen Garcia ng Cebu dahil sa pagsuway nito sa anim na buwang suspensyon na ipinataw ng tanggapan laban sa kanya. Ayon kay Martires, hindi raw siya nagulat sa desisyon ni Garcia.
“Ang pampublikong pagpapahayag ni Gobernador Gwen Garcia na mananatili siya sa kanyang puwesto sa kabila ng bisa ng utos ng suspensyon na inilabas ng Tanggapan ng Ombudsman, na ipinatupad at ipinagbigay-alam na sa kanya, ay hindi nakakagulat sa amin. Hindi ito ang unang pagkakataon na sinuway ni Gobernador Garcia ang batas, partikular na ang legal na utos at desisyon ng Tanggapan ng Ombudsman,” pahayag ni Martires.
Ang suspensyon ay dahil sa malubhang pag-abuso sa kapangyarihan, ayon kay Martires, dahil sa pagbibigay ng espesyal na permit sa isang kompanya ng konstruksyon nang walang sapat na basehan.
Noong Miyerkules, inihayag ni Garcia na mananatili siya sa kanyang puwesto, at sinabing nagpadala na siya ng sulat kay Kalihim ng Interyor Jonvic Remulla para sa paglilinaw.
“Habang hinihintay ang sagot sa aking katanungan, nagpasiya akong manatili sa aking tungkulin at magpatuloy na maglingkod bilang Gobernador ng ating magandang Lalawigan,” ani Garcia sa isang opisyal na pahayag.
Binanggit din ni Martires na noong 2018, inutusan noon ni Ombudsman Conchita Carpio-Morales ang pagpapaalis kay Garcia (noon ay Kongresista pa lamang) dahil sa pagbili ng isang ari-arian na kalaunan ay natuklasang nasa ilalim ng tubig.
“Sa pagkakataong ito, sinuway ni Cong (ngayon ay Gobernador) Gwen Garcia ang Desisyon ng Ombudsman at walang anumang Utos ng Hukuman ay nanatili sa kanyang Tungkulin hanggang Hunyo 2019 dahil ang Desisyon ng Ombudsman ay hindi ipinatupad ng pamunuan ng Kapulungan ng mga Kinatawan,” sabi ni Martires.
Nilinaw din ni Martires na sinunod ng kanilang tanggapan ang tamang proseso, kabilang na sa paglalabas ng utos ng suspensyon laban kay Garcia.
“Nais naming tiyakin sa Gobernador na sinunod ang tamang proseso sa paglalabas ng utos ng preventive suspension. Para sa kanyang kaalaman, ang preventive suspension order ay inilalabas bago magsimula ang imbestigasyon. Mahigpit na sinunod ang hinihingi ng Seksiyon 24 ng Republic Act 6770 (The Ombudsman Act of 1989),” paliwanag ni Martires, isang dating mahistrado ng Korte Suprema at Sandiganbayan.
“Ang preventive suspension ay inilalabas upang mapanatili ang mga dokumento at ebidensya na may kaugnayan sa kaso na nasa kanilang kontrol at pangangalaga, at ang posibilidad na ma-tamper; upang maiwasan ang pananakot sa mga saksi, at upang maiwasan ang paggawa ng karagdagang malfeasance o misfeasance sa tungkulin. May utang na loob si Gobernador Garcia sa Ombudsman para sa walang basehan na akusasyon at masamang paratang na may kinalaman ang pulitika sa paglalabas ng preventive suspension order dahil ang Ombudsman ay isang hinirang ni dating Pangulong Rodrigo Duterte,” dagdag pa niya.
Sinabi ng Ombudsman na ang kanilang tanggapan ay “lagi na lamang magpapatupad ng batas nang makatarungan at patas” at kinikilala ang karapatan ng respondent, sa kasong ito si Garcia, na ituring na inosente hanggang mapatunayan ang kasalanan, Ombudsman slams Cebu guv Garcia for defying suspension order.
Idinagdag pa niya na ang paglalabas ng utos ng suspensyon ay hindi dumaan sa tanggapan ni Remulla upang maiwasan ang pag-ulit ng mga nakaraang insidente kung saan tumanggi, o huli na lamang nagpatupad ang DILG sa mga utos ng Ombudsman.
“Mas masahol pa, nagresulta ito sa pagkalat ng aming mga Utos at Desisyon na nagbigay sa respondent ng pagkakataon na humingi ng injunctive relief sa mga Hukuman. Kaya naman, nagpasiya ang Ombudsman na wakasan ang ganitong gawain,” sabi ni Martires.
“Ang Tanggapan ng Ombudsman ay mananatiling isang malayang tanggapan na itinakda ng konstitusyon at nakatuon sa tungkulin nitong protektahan ang mga karapatan ng mamamayan at labanan ang katiwalian,” dagdag pa niya.